Шинж тэмдэг

Өнөөдөр галзуу биднийг ажиглаж байдаг эмч домч нарын тоо 37 хүрсэн байхыг хараад өглөөний сэрүүлэг маань 5:37 тул нүдэнд их л дотно харагдав. Анхдагч тоо. Хагардаггүй бутардаггүй элементүүд. Хүний тархинд юугаар ч орлуулашгүй орон зайнууд. Тоо хараад өөрөө ч мэдэлгүй хамгийн түрүүнд боддог бодол "анхдагч тоо мөн үү?". Аж амьдралдаа тоолж хийх зүйлсээ анхдагч тоотой зэрэгцүүлэхийг бас зорино. Арав хорь гэж тэгшилж тагладаггүй. Нэг, гурав, тав, долоо, арван нэг, арван гурав,,, хорин гурав, хорин ес гэж буталж нэгжилнэ. Сонин тоонууд. Эдгээр тоогоор ямар ч тоонуудыг задалж болно. Эгэл олны дунд буй элитүүд гэлтэй. Даравч далдайж, булавч бултайдаг нөхдүүд. Овооролдон буй хогон дунд онцгойрон гэрэлтэх эрдэнэс. Орох ёстой газрыг хаасан хаалганд гоц таардаг ганц түлхүүр. Эвдэрч буснисан ардыг эвлэрүүлж нийлүүлэх санаа. Тоо, сонин тоо, гоц тоо, гайхамшигтай тоо, тэнд эмч ирж байна. Эм уух цаг болчихож. Долоон цаг. Долоо, долоогийн тоо, анхдагч тоо, хагардаггүй бутардаггүй эд, юугаар ч орлуулашгүй орон зай…

Шинэ гар, шинэ монгол!

Өмнө нь өвөр монголд хэрэглэгдэж байгаа нэг, монголд хэрэглэгдэж байгаа хоёр гээд нийлээд гурван монгол бичгийн гарын хуваарилалтын талаар дурдаж байсныг уншигч авхай санаж байгаа буй заа. Түүнээс хойш мөн ч олон жил өнгөрчээ. Гэтэл одоо бичих шаардлага гарах бодит нөхцөл үүссэний дагуу ахин шинэ гарын хуваарилалт бүтээх болов.

Яагаад ахиад шинэ гарын хуваарилалт гэж?? Байгаа хэд нь юу нь болохгүй байгаа юм? Өвчтэй юмуу хаашаа юм!? гээд л асуулт анхааруулгууд ар араасаа хөвөрнө л дөө. Олон таван юм нуршилгүйгээр бяцхан судалгаагаар хариу барихыг хүсэв. Билигсайхан андын интернэт дээр дэлгэн тавьсан номын текст дээр суурилан, дээр дурдагдсан гаруудын хуваарилалтын гол (дундах) мөрийн товчнуудыг хэр оновчтойг харуулсан жижиг програм бичиж үзэв. Өвөр монголын гарын хуваарилалт нь Бадрал андын хэрэглэсэн гарын хуваарилалттай дунд мөрөөрөө ижил учраас нэг бүлэгт авч үзлээ. Ингээд кирил гарын хуваарилалт дээр суурьтай гарын хуваарь, минийхтэй нийлээд гурван гаран дээр туршив.

Нийт номын текстэнд орсон 201547 ширхэг монгол үсэгнээс:

Гарын хуваарилалт	Оносон тоо	Оносон хувь
Өвөр монголын хуваарилалт	68054	33%
Кирил суурьтай хуваарилалт	86716	43%
Монгол хуваарилалт	136081	67%

гэсэн оновчтой цохилтын үр дүн гарч байна. Үндсэн мөрөөс бараг далан хувийг нь цохино гэхээр дворак гарын үр дүнтэй адилхан сонсогдож байгаа биз??

Үнэнийг хэлэхэд, дворак гарын дүрмийн дагуу зохиохыг хүсэв. Зүүн гар талд эгшиг, баруун гар талд гийгүүлэгч. Эгшиг сүлбэлдэж бичигддэг монгол бичигт маань баруун зүүн гар тэгш цохиход тохиромжтой таарсан хуваарилалт мэт санагдсаныг нуух юун. Ингээд таныг чилээлгүйгээр гарын хуваарилалтаа харуулъя.

Хэрэв сайн ажиглах аваас зөвхөн өвөр монголд хэрэглэгддэг нанхиад үгийг бичихэд ордог гурван үсгийг бид бичихгүй байх гэж бодсоны улмаас хассан буй. Энэ нь мэдээж эцсийн гарын хуваарилалт биш билээ. Шинэ текст дээр туршин, шинэ санаануудыг хавсаргаж байж жинхэнэ монгол хүмүний гарт хэрэглэгдэх хуваарилалт босгохыг зорив. Уншигч авхай өөрийн ухаанаар тунгаана буй заа.