Хоолоор сойх - 14 цаг

Хүн төрөлхтөний гурван том мөрөөдлийн хоёр нь биелэлээ олжээ: Металыг хувиргах, дэлхийн татах хүчнээс тасрах. Харин гурав дахь мөрөөдөл болсон мөнхийн залуу байх жорыг зөвхөн бурхад л мэдэж хоцорчээ. Тэгвэл энэхүү гурав дахь мөрөөдөлд тэмүүлсэн аянд бага зэрэг дэвшил гарсан бололтой.

Компьютер болон өгөгдөлтэй ажиллаж чаддаг болсон технологийг био-анагаах ухааны судалгаатай хослуулснаар өндөр чанарын тоноглол бүрдэж, электрон тархи ашиглан өнөөх өгөгдөл дунд ямар нууц агуулагдаж байгааг судалж чадахаар болсон нь гол суурийг тавьсан бөгөөд бид бүхэнд хамаатай анхаарлын голд төвлөрсөн сэдэв бол: Бид яагаад хөгширдөг, хөгшрөх явцыг хэрхэн удаашруулж чадах вэ.

Энэ нь амьдрах хугацааг хүчээр уртасгах тухай биш, харин ч энэ үед байнга уртсаж байгаа (бурханы авралаар) хүмүний амьдралын хоёр дахь үе 50 давсан насандаа залуу цагийнхаа эрч хүч, эрүүл саруул биетэйгээ байж чадах чадварыг ямар нэгэн нэмэлт мэс засал хэрэглэлгүйгээр, зөөврийн түрдэг тэргэнд суулгүйгээр хэрхэн хадгалах, хүсвэл ная гарсан хойноо ч үгийн сүлжээ тааж чадахаар чадвартай байх тухай юм. Хэрэв бидний амьдралын тав тух, мөн амьдрах хугацааг уртасгадаг ийм сайжруулалт байх юм бол түүнийг сул юмуу сөрөг тал хэмээн харж үзэлтгүй билээ.

Сүүлийн зуун жилийн дотор барууны улс оронд хүний наслалт бараг хоёр дахин уртассан: Дархлаажуулалт, Антибиотик, сайн эрүүл мэндийн систем, нийгмийн амар амгалан байдал болон хүнсний чанар зэрэг нь үүнтэй холбоотой. Маш олон тохиолдолд үхлийн шалтгааныг урьдчилан мэдэж зогсоож болдог болсон боловч хөгшрөх явцыг зогсоож чадаагүй л байна.

Уншигч авхайг төөрөлдөхөөс сэргийлж нэгэн өгүүлбэр нэмье: нас уртасгах зориулалттай гэсэн эм, коктэйл эсвэл гормоны үйлчилгээтэй зүйл гэх мэт зүйлс огт байдаггүй юм.
Анагаах ухааныг компьютерийн технологитой хослуулсанаар богино хугацаанд маш олон туршилтуудыг асар түргэн зэрэг хийж, түүнийгээ шинжилж хурдан хариугаа авдаг болсон арга л хамгийн сүүлд тунаж үлдсэнийг анзааралгүй байснаа мэдэцгээж авлаа. Ингээд уг аргынхаа үр дүнд нь үнэхээр хөгшрөх явцыг удаашруулж болохыг илэрхийлсэн сонирхолтой нарийн ширийн зүйлс агуулсан хариу гарч ирэв. Мянга мянган жилд хүн төрөлхтөнд мэдэгдээгүй байсан зүйл, хөгшрөлтөөс сэргийлж чадах гол үндэс суурь бол бидний цогцлуулж буй амьдралд байна гэдгийг молекулын түвшин судалгаа хийдэг анагаах ухаан баталж байна. Бие махбодийг түүний дайсан болох тамхи, хэтрүүлсэн архидалт тэр байтугай илчлэгээр баялаг хоол хүнсээр ачаалалд оруулчихаад, нөгөө талаас нь болохоор насаа уртасгах гэж эм юмуу эмчилгээ шаардах нь утгаггүй гэсэн энгийн ойлголтоор энэ цогц амьдрал гэсэн үгийг хүлээж авбал зохилтой.

Амьдралын хэмнэл

Зуу зуун жилээр эртний христийн ертөнцөд мэдэгдэж байсан хөгшрөлтөд ямар нэгэн хэмжээгээр нөлөөлдөг энгийн нэгэн дүрмийг молекулын анагаах ухаанд үнэн хэмээн баталж байгаа бөгөөд энэ бол - биологийнхоо хэмнэлийг хүлээн зөвшөөрч сахих юм.

Бие мах бодь маань бидний тархинаас хамааралгүй биеэ дааж, өөрт буй эд эрхтэнгүүдэд нь өөрийн гэсэн оюу ухаан оршин байдаг бөгөөд бидний амьдрах нөхцөлд буй өдрийн юмуу амьдралын хэмнэлийг таньж мэдэж байдаг байна. Энэ хэмнэлд нь хүн захирагдах хэрэгтэй бөгөөд ингэснээр хөгшрөлтийн эсрэг аянд үр дүнтэй байх шинжтэй.
Бидний мах бодь бусад амьд амьтдын адил нарны гэрлийн тусгал, дэлхийн эргэлт болон дэлхий нарыг тойрон эргэж буй хэмнэлд зохицон оршиж байдаг. Энэхүү хэмнэл нь бидний генийн функцэд бичээстэй. Та үүнийг ноцтой анхааран авч үзэх хэрэгтэй бөгөөд дотоод эрхтэнд оршин буй оюу ухааныхаа эсрэг зүтгэж тэмцэнэ гэсэн том дух гаргах хэрэггүй юм. Өдөр болгон үйлддэг унтах гэсэн хэмнэлд бие мах бодь маань дассан байдаг бөгөөд өөрчилж гажуудуулахгүй мөрдөх зүйлийн нэг. Хэдий чинээ энэ хэмнэлийг өөрчилж, орондоо орох болон сэрэх хэмнэлээ гажуудуулна, төдий чинээ бие махь бодьдоо ойлгогдохгүй хүндрэл учруулдаг байна. Яг энэ хэмнэлээс өнөөх систем болон биологийн зүй тогтол хамаарч байдаг учраас хэмнэлээ болж л өгвөл барьж байхыг хамаг чадлаараа хичээх хэрэгтэй. Хоол идэх үеийн цаг хугацаа мөн биенд маань бүртгэгдэж байдаг бөгөөд түүнд тохирсон цагийн хэмнэл програмчлагдаж байдаг учир хэмнэлээ барьж чадвал тун сайн. Ямар ч тогтсон цаг хугацаагүйгээр хоол идээд байхаар биенд хүндрэлтэй байдгийг ихэнх хүмүүс өөрсдийнхөө амьдралын туршид анзаарч чадахаар байдаг.
Ялгадас өтгөн шингэнээ гаргах үйлдэл мөн үүнтэй ижил өөрийн гэсэн хэмнэлд байдаг бөгөөд болж л өгвөл баримтлах нь зүйтэй юм. Гэхдээ мөн биеэ амрааж баярлах, хөдөлгөөнтэй байлгах мөн спорт хийх хэмнэл бол хүн бүрийн мэдэж эрхэмлэх ёстой хэмнэлд орох бөгөөд үүнд таны бие махь бодь баяртай байх болно.

Удаан хугацааны туршид, хөгшрөх явцыг буцаах юмуу удаашруулж болдог генийн програм байдаг бол ашиглаж болох болов уу гэсэн эрдэмтэн судлаачдын асуултууд цоожтой хаалганы цаана тавигддаг байв. Гүрвэлийн нууцлаг чанар молекулбиологчдын нүдний өмнө тавигдсаар л байна. Энэ амьтан эд эрхтний нэг хэсэг нь устгагдах юмуу эсвэл дайсан довтлох тохиолдолд эрхтэнээ золиос болгож тасалж орхидог бөгөөд зарим гүрвэл генийхээ эмбрамыг идэвхижүүлж тасарсан үеэ нөхөн ургуулж чаддаг. Яг энэ ажиллах зарчимтай адилхан судалгааг шарх эдгэх процесс дээр хийж байсан ба энэ нь мөн хорт хавдар үүсэх явцтай ойролцоо байдаг байна.

Бас жирэмслэлт бол сонирхолтой хөшрөлтөөс сэргийлэх явц юм. Энэ үед эх хүний эд эрхтэний зарим нь дахин шинээр үүсэж, гений програм идэвхижиж шинэ хүн бүрэлдүүлж эхэлдэг.

Амьдрал уртасгадаг дарамт

Үнэхээр бидний бие онцгой дарамтанд оронгуут шинэ гени идэвхижүүлэх чадвартай байдаг бөгөөд энэ нь өөрийнхөө эд эрхтнийг хамгаалах, нөгөө талаас учирсан дарамтнаас болж үүсэх хөгшрөлтийн эсрэг хөнгөлж тэнцүүлэх зориулалтаар ажилладаг. Мэс заслын дараах шархны эдгэрэх програм бол үүний тод жишээ. Гэтэл орчны халуун хүйтний өөрчлөлт нь гений сонирхолтой идэвхижилд нөлөөлдөг бөгөөд энэ идэвхижил нь мөн л эд эрхтний хуучрал буюу хөгшрөлтөөс сэргийлж ажилладаг байх юм. Үүнийг одоогоор эрчимтэй судалж байна.

Анагаах ухааны цуглуулсан мэдээллүүд хэдийгээр сайн ч, тэр нь голдуу бидний эд эрхтэнд аюул занал тулгарч амьд гарахын тулд бүхнийг хийдэг тэмцлийн үр дүнг хэмжсэн хэмжүүрүүд бөгөөд хүнд дарамттай нөхцлийн үед авсан мэдээллүүд голлож байдаг ба энэ мэдээллээс харах юм бол, амьд гарах тэмцлийн үед хөгшрөх хэсгийг сул хаяж харин шинээр төлжиж байгаа эсүүдээ маш хямгадалтай аргаар хамгаалж эхэлдэг байна. Энэ хүнд нөхцлийн үр дүнд бидний биен дэх цусны сахарын хэмжээ буурч эхэлдэг бөгөөд эд эсүүд өлсөж үхэх аюулд тулгардаг. Цусан дахь сахар болон инсулины түвшин багасангуут бидний биений айх-реакц буюу бидний бие айдсаас болж авах энэ арга хэмжээ нь хөгшрөлтөөс сэргийлж чадах хааны гол зам болж байхнээ. Одоогоор бидэнд байгаа бүх судалгаа баримтууд хөшрөх явцыг өвдөг сөхрүүлж, амьдралаа эрүүл чийрэг жавхаатай авч явах нууц энэхүү "Өлсөх-аюул"-д нуугдаж байгааг зааж байна. Мэдээж эдгээр эрдэм шинжилгээний судалгаа нь амьтад дээр эхэлж хийгдсэн. Гэхдээ судалгааны үр дүнг харахад хүн дээр хийсэнтэй адилхан байх юм. Оюу ухаант хүний хөгшрөх явцыг тайлж чадсан бүрэн баримт бэлдэхэд өшөө хоёр зуун жил хэрэгтэй.

Хоолоор сойх нь бидний биенд сайн гэсэн сургаал юмуу үзэл нь Жүүд, Ислам, Христийн гэх мэт олон шашинд байдаг нь үнэн бөгөөд энэ бол бидний өмнөх өвөг дээдсийн маань ардын ухаан юм. Үүнд шинээр нэмэгдсэн нэгэн зүйл бол яагаад хэдэн мянган жил төрөл бүрийн соёл иргэншилд хоолоор сойх зөвлөмж юмуу сургааль өгдөг байсныг анагаахын шинжлэх ухаанаар тайлбарласан загвар гаргажээ.

Цусан дахь сахарын хэмжээ буурахаар биеийн халуун мөн буурдаг бөгөөд ингэснээр нэг талаас харах юм бол биеийн халуунтай уялдаатай байдаг физик үр бүтээмж багасдаг ч, нөгөө талаас харах юм бол биеийн хөдөлмөр хийх үед үүсдэг бидний эсийн бүтцийн үндэс болсон илчлэг протейнд саад болдог сул эсүүдийг эрчимтэй чөлөөлнө. Бид өөрсдийнхөө биеийг автомашинтай зүйрлэж болохгүй ч, энэ тохиолдолд яг таарах зүйрлэл бий болдог: Хэдий чинээ өндөр үр бүтээмжтэй байна, төдий чинээний их элэгдлийн аюул үүснэ. Хөгшрөлтөөс сэргийлэхэд бас өөрийн гэсэн золиос гаргах шаардлага үүснэ гэхэд Болцманы хувиралын (Boltzmannsche Entropi) онолыг санаж байдаг хүнд ойлгомжтой: Ямар нэгэн зохион байгуулалттай юм зохион байгуулалтгүй замбараагүй нөхцөл рүү ороод хэдий чинээ халуун болон хөдөлгөөнтэй байна, төдий чинээ замбараагүй зохион байгуулалтгүй байдалд шилжих магадлал үүсдэг.

Цусан дахь сахар багасах нь залуужихад бас өөр аргаар нөлөөлдөг: Хоёр нүдний дунд байрладаг Hypophyse хэмээх тархины булчирхай байдаг. Энэ нь өөрийнхөө урд хэсгээр бидний амьдралын чухал зарчмуудыг удирдаж байдаг нь: үржих, дарамтаас сэргийлэх, энерги зарцуулалт, нялх үр хүүхдээ хооллох болон биений өсөж томрох зэрэг юм. Сүүлд хэлсэн өсөж томрох явцыг Somatotropen гормон зөвхөн хүүхэд насанд юмуу шилжилтийн насанд биш цаашлаад бидний амьдралын туршид зохицуулж байдаг байна. Өсөлтийн гормон маш нарийн түвэгтэй аргаар эсийн бүтцэд байгаа протейн бүрэлдүүлэлт рүү бас сахарын нөөц рүү хандаж хуучирсан бүтцийг шинээр үүсгэж байдаг юм байна. Нас яваад ирэх үед буюу амьдралын дунд үеэс эхлэн өсөх гормон үүсгэх тархины булчирхайн хүсэл нь буурч эхэлдэг. Америкийн нэгдсэн улсад ийм гормоныг залуужуулах ундарга мэт хөгшин хүмүүсд мөнгөөр тарьдаг бөгөөд гэхдээ энэ нь цаанаа бас учир дутагдалтай: Ингэж тарьсаны нөлөөгөөр булчирхайнаас ялгарах гормон нь эд эрхтэнд заримдаа бага заримдаа их хэмжээгээр хувьсаж очдог тул энэ өсөж буурсан хэмжээ нь дараагийн үүсэх үр нөлөөнд тун хамаатай. Тарилт хийхэд нэг удаагийн үйлчлэл өгдөг ч гэсэн өсөх гормонд маш чухал үүрэгтэй байдаг дараагийн үргэлжлэл нь дутагддаг. Ийм учраас анагаах ухаанд хүний биеийг өөрөө өөрөөр нь өсгөдөг гормон үүсгүүлэх гэж олон оролдлого хийж байв. Зөндөө арга хайсны үр дүнд Аргинин (Arginin) хэмээх тодорхой хэмжээний өсөх гормоныг үүсгэж чаддаг Аминхүчлийг (Aminosäure) олж авчээ. Загас Аргинин хэмээх амин хүчлээр баялаг байдаг тул загасаар хоолох нь биенд сайн гэдгийн үндэс энэ билээ.

Аргининаас гадна, хүний бие өөрөө өсөх гормоноо үүсгэж болдог жор хайж байгаад бас нэгэн сонирхолтой үр дүнг ажиглажээ: Өлсөх дарамтын улмаас цусан дах сахарын хэмжээ буугаад ирэх үед өлсгөлөнтэй тэмцэж үхэж болзошгүй эсээ хамгаалан тэнцүүлэх гэж бие өөрөө Somatotropen гормон үйлдвэрлэж эхэлдэг байх юм. Гэхдээ тархины булчирхай бүхэл өдөржингөө өсөх гормоныг үйлдвэрлээд байдаггүй. Тэр зөвхөн тодорхой хугацаанд л төвлөрч чаддаг бөгөөд тэр нь харамсалтай нь шөнөөр болдог байна. Шөнийн 0.00 цагаас 2.00 хүртэл бидний бие өсөлтийн гормон үүсгэхэд бэлэн болж түүнийгээ цусан судал руу дамжуулдаг бөгөөд энэ бүх явц нь цусан дахь сахарын хэмжээтэй маш эмзэг мэдрэмтгий харьцаатай байдаг байна. Цусан дахь сахарын хэмжээ хэдий чинээ бага байна, төдий чинээ их өсөлтийн гормон үүсгэнэ. Хүний бие идсэн хоолоо бүрэн шингээж энерги болгож хэрэглэхэд ойролцоогоор 8 цаг шаардагддаг. Энэ үеийн дараа цусан дахь сахар багасаж эхэлдэг бөгөөд түүнээс үүдэн хоол унд идэх хүсэл төрдөг. Яг шөнө дундаас өсөлтийн гормоны үүсэх гол үе эхэлнэ. Ходоод хоосон, ямар ч хоол байхгүй болонгуут тархины булчирхайд өсөлтийн гормоноо нэмж үүсгэх тушаал ирдэг. Хэрэв яг шөнө дундаас найман цагийг ухраах юм бол 16 цагт очино. Энэ цагаас өмнө тэр өдрийнхөө хамгийн сүүлийн хоол ундаа идсэн байх хэрэгтэй болж байна. Түүнээс хойш найман цагийн дараа гэхэд хоол боловсруулалт дуусаж, ходоод хоосорсоноор цусан дахь сахарын хэмжээ буурч эхэлнэ.

Уул нь, орчин үеийн нийгэм таны амьдрах хугацааг богиносгох оролдлогуудыг санал болгож байдаг. Ямар ч хориг саадгүй хоол ундаар тэжээгдэх нь эрүү шүдэнд баяр авчирдаг ч амьдрах хугацааг тань богиносгож байгаа юм.
Шилжилтийн насны эмэгтэй хүнд илчлэгийн хэмжээг хязгаарлах нь маш чухал. Дотоод эд эрхтэнгүүд тийм ихээр ажиллаад байж чаддаггүй учраас идэх хэмжээгээ багасгах нь зүйтэй. Ингэснээр дунд насны эмэгтэйчүүдэд тулгардаг жин нэмэгдэх хүндрэлийг хөнгөлдөг юм. Тарган байна гэдэг бол биендээ эд эрхтнийхээ энерги болгож чадах хэмжээнээс хэтрүүлсэн хоол ундаар шахсаны илрэл. Тийм учраас ухаалаг эмч нарын эмэгтэйчүүдэд өгдөг, эрчүүдэд ч гэсэн хамаатай зөвлөгөө бол яг цадахынхаа өмнөхөн хоол идэхээ зогсоож бай гэдэг. Жаахан хөнгөхөн өлсгөлөн байх хэрэгтэй бөгөөд энэ нь эд эсэд маш сайн байх болно. Мэдээж орчин үед оройн хоолноос тэр болгон татгалзаад байж чадахгүй ч, алтан дунджийн дүрэм баримталж болох юм: 14 цагийн сойлтыг долоо хоногт хоёр удаа хийх. Үүнийг хийнэ гэсэн тушаал тархинаас ирэх ёстой бөгөөд нэг ёсондоо та үүнийг хүсэж мөн хийхэд бэлэн байх хэрэгтэй. Байн байн бүлээн цай юмуу ус ууж эхний ээлжинд догшин босож ирэх өлсгөлөн намдааж болно. Яваандаа өглөө босоход таны тархинаас сэтгэл ханамжийн сигнал ирж, таныг урамшуулдаг болох бөгөөд үүгээрээ та өлсгөлөн даадаг бас уламжлал болгож чадах болно.

Өлсөх аюулаас айж биенээс идэвхижүүлж ажиллуулсан ийм арга хэмжээнд бүр өшөө өргөн боломж байдаг байна. Одоохондоо бүрэн мэдэгдээгүй нэг явцын үр дүнд олон сая эсүүдэд ямар нэгэн засварлах боломжгүй, яваандаа буруу урган төлжиж магадгүй хор уршигтай байж болох эс бий эсэхийг шалгасан ерөнхий үзлэг хийдэг байна. Ийм эсүүд байвал цусан дахь сахарын хэмжээ багасаж ирэнгүүт "Apoptose-Programm" гэсэн програм тэдэн дээр тулж ажилладаг бөгөөд үр дүнд нь тэдгээр муу эсүүд амиа хорлохоос өөр замгүй болдог байна. Хэрэв цусан дахь сахар багассан, бас хэмнэх шаардлага гарсан бол мэдээж хамгийн түрүүнд эдгээр хэвийн биш эсүүд явах ёстой болдог. Энэ бол нас явах үед эд эсийн буруу юмуу хортой хөгжлөөс сэргийлсэн маш хүчтэй хамгаалах зарчим юм.

"Хоосон ходоодны мэдрэмжээс" арга билгийн таатай нөхцөл үүснэ: нэг талаас сэжигтэй эсүүд устах, нөгөө талаас өсөлтийн гормоноос нэмэлт эс үүсгэхийг шаарддаг. Бие үнэхээр өлсөж байна гэсэн мэдрэмж төрсөн үед л энэ хоёр зохицож ажилладаг юм байна.

Амьтад дээр туршсан ч гэсэн, хоол хүнсний дутагдалд ороод ирэнгүүт биеэ өөр төлөвт оруулж амьдралаа уртасгаж байгаа нь цэвэр генийн прогроамчлал мөн. Хүнсний илчлэгт хязгаарлалт хийгдэнгүүт DAF-16-Gen болон FOXO-Gen гэсэн хоёр ген нэмэгдэж идэвхиждэг бөгөөд энэ хоёр бидний эд эрхтний эмбрам үүсэх үед суурь болж оролцдог юм. Төрсний дараахан энэ хоёрын идэвхижил зарим эд эрхтэн дээр тодорхой шалтгаанаас болж янз бүр идэвхиждэг ч, үндсэндээ идэвхижилгүй амар тайван нөхцөлтэй оршдог. Ингээд цусан дахь сахарын хэмжээ багасаж ирэнгүүт энэ хоёр ген дээр идэвхиж гэсэн дохио очдог бөгөөд үүний үр дүнд эмбрам үүсэх явц үүсэж (амьтад дээр хийсэн туршилт дээр) ямартаа ч дахин шинээр өсөж эхэлдэг байна. DAF-16 ген бол өвсөн тэжээлт нисдэг амьтад болон бусад эрт галавын амьтдад байдаг бөгөөд тэд нарын амьдрах хугацааг уртасгадаг маш хүчтэй нөлөөтэй байж. Сүүн тэжээлтэн амьтан мөн хүнд энэ DFA-16 генээс FOXO-Gen ген бас түүнийг дагалдах портейн үүсдэг юм байна. Эд нар нь дарамт үүсэх үед эсэргүүцэж ямар генийг идэвхижүүлэх, эсвэл DNA засвар хийх мөн бойжих үеийн дархлаанд шаардлагатай протейнийг үйлдвэрлэхэд ямар генийг ажиллуулах вэ гэсэн дохиолыг дамжуулах үүрэгтэй. Энэ бүхэн ходоод хоосорч өвдөж эхлэнгүүт FOXO-Кomplex буюу энэ цогц системийг нэмэгдүүлж үйлчилж эхэлнэ. Цусан дахь сахар багасалт зөвхөн биенд шаардлагатай элментүүдийг үүсгэхээс гадна илүү цаана нь ялгаварлагдсан элементүүд эстэй урвалд орж идэхээс сэргийлдэг протейнийг үйлдэврлэдэг бөгөөд энэ нь тайван байдалд байгаа эсүүдийг ялгаварлагдсан элементийн эсрэг бат байлгаж чаддаг. Superoxyddismutase ба Katalase гэсэн хоёр протейн ийм төрөлд багтдаг. Энэ хоёр бидний эд эсэд маш эрчимтэй хяналт тавьж хөдөлгөөн хөдөлмөрлөлтийн үр дүнд үүсдэг ялгаварууд эсийг гэмтээхээс сэргийлж байдаг юм байна. Энэ хоёр хоёулаа цусны сахар багадалтын үед FOXO-н дэмжлэгээр үүсдэг. Хурдан хөдөлж хөдөлмөрлөж байгаа эсүүд онцгой их ялгаварлалт хийдэг ч давхар бас Proteinkinase P (PKP) буюу бас c-Akt хэмээн нэрлэгддэг эсийг үүсгэдэг бөгөөд энэ нь Apoptose (програмчлагдсан амиа хорлолт)-оос сэргийлж байдаг. Амарч байгаа эсүүдэд болохоор Proteinkinase P дутагддаг ч FOXO-3 ийн үйлчлэлийн дагуу унтаж байгаа нөхцөлд ордог бөгөөд ингэснээрээ ялгавар болон дарамттай нөхцөлөөс сэргийлэгдэж бас амар амгалан нөхцөлд ч гэсэн довтолж орж ирэх аюулаас хамгаалагддаг юм. Мөн тэр үед FOXO-3 ийн хүчээр "Mangansuperoxyddismutase" хэмээх дарамтны эсрэг бас нэгэн тэмцэгч идэвхиждэг.

Авгалдайн урт амьдрал

Авгалдай дотор бойжих явц бол маш эртнийх бөгөөд авгалдай дотроо удаан хугацааны туршид онцгой дарамтны эсрэг бат найдвартай байлгаж чаддаг 3 дугаар үе шат уруу шилжихэд FOXO-н өмнө байдаг DAF-16 шаардагддаг. Янз бүрийн үе шатыг туулсны дараа удаан хугацааны туршид бат найдвартай үлдэж чаддаг нь авгалдайн гурав дахь үе юм. Энэ үе шатанд авгалдай хоол хүнсний дутагдалд ордог бөгөөд ингэснээр өөртөө байсан илчлэгээ багасгаж эхэлдэг нь удаан хугацааны туршид хамгаалалттай амар амгалан байх таатай орчинд урих тасалбар болж өгдөг. Авгалдай дээр үзэгдэж байгаа энэ "илчлэгээ багасгаснаар" DAF-16 ихсэж үүний улмаас LIN-14 хэмээх авгалдайн хөгжлийн гормон үүсдэгчлэн, хөхтөн амьтан дээр болохоор сахарын хэмжээ багасангуут биен дэх FOXO ихсэж улмаар протейн үүсэж сахар зохицуулагч гормоныг (инсулин) удирддаг байна. Сахарын хэмжээ багасах нь сахар зохичуулагч гормон мөн бусад өсөлттэй холбоотой хүчин зүйлсийг янз бүрийн аргаар давхар багасгадаг бөгөөд үр дүн нь амьдрах хугацааг хүчтэй уртасгадаг байна.

Гэхдээ бас 2 дугаар генийн систем өлсгөлөнгөөс үүссэн илчлэгийн хязгаарлалт мөн цусны сахарын хэмжээтэй уялдаж эд эсийн удаан амьдрах чадварыг дэмждэг бөгөөд PHA-4 хэмээх өсөлтийг зохицуулж, бидний эд эрхтний хөгжилд хамт оролцож байдаг өндгөн эсийн зохицуулагч төрөлтийн дараа буурдаг ч хоол сойлт болон илчлэг багасаж эхлэнгүүт буцаад ихэсдэг. Өндгөн эсийн хөгжлийн үед энэ протейн нь хоол боловсруулалтыг бүрдүүлэх, нүүрстөрөгч-устөрөгч-солилцоог ажиллуулах, ялгаварлыг барьж авагчдыг бүтээх мөн гормон зөв дарааллаараа явагдаж байгаа зэргийг хариуцдаг. Энэ магадгүй насанд хүрсэн үед ч гэсэн илчлэг багасах үед тэр үүргээ биелүүлдэг тул ямар ч байсан тэрүүгээрээ хөгшрөх явцыг удаашруулдаг. Цусны сахар багасахад FOXO сэрдэг байхад, илчлэг багасахад PHA-4/FOXA идэвхижих замаар удаан амьдрах гентэй уялддаг байна.

Амьдрах хугацаагаа арав дахин уртасгагч - Исгэгч (исгэгч бактери)

Илчлэгийн багасалт нь амьдрал уртасгаж байгаа үйлчлэлийг исгэгч бактери дээр бас харж болдог. Илчлэгийн хэрэглээ буураад ирэнгүүт исгэгчийн эс тодорхой генээ хаагаад амьдралаа арав дахин сунгаж чаддаг. Үүнийг Америкийн Лос Анжелес Калифорнын Их сургуулийн судлаачид олж мэджээ. Ийм итгэмээргүй хэмжээгээр амьдралаа уртасгадаг ямар ч амьд амьтан байдаггүй юм байна.

Өлсөхийн сацуу RAS-2 болон SCH-9 гэсэх хоёр гени давхар багасдаг бөгөөд ингэснээр хоол сойлтоор урт насалж байгаа үзэгдлийг өшөө өргөтгөдөг. Энэ хоёр гени бас хүмүнд байдаг бөгөөд хавдар үүсэлтийг дэмждэг гэдгээрээ танигдсан байдаг юм.

Хүнсний дутагдлаас шалтгаалан идэвхижиж байгаа чухал генүүд бас эсд шаардлагатай Kohlenhydrat буюу сахарын хүчлийн хүрэлцээг зохицуулж байдаг. Энүүний утга учир нь төвөггүй ойлгомжтой: Хэрэв эс өлсөх аюул тулгарах юм бол жаахан ч гэсэн сахар оруулах гэж мэдээж хаалгаа нээнэ. Энэ бол дүрсэлсэн хэлбэр. Яг амьдрал дээр болохоор эс рүү сахар импортлох гэж генүүд идэвхиждэг бөгөөд эсийг өлсгөлөнгөөс болж үхэхээс сэргийлдэг бас нэг ажиллах зарчим юм. Ингэж нэг талаас сахарын хангамжийг сайжруулж, нөгөө талаас сахар цусан дотор байгаа мөртлөө эс рүү орж чадахгүй байгаад байдаг хөгшин хүмүүсд их ажиглагдсан хүндрэлийг зайлуулж байгаа юм. Энэ хөгшрөлтийн үед тохиолддог хүндрэлийг "Инсулины дархлаа" (Insulinresistenz) гэж нэрлэдэг бөгөөд голдуу жин хэтэрсэн хүмүүсд анзаарагдсан ба чихрийн шижин тусах эхний үе шат гэж тодорхойлогдсон байдаг байна.

Илчлэгийн хязгаарлалт нь бас чихрийн шижин үүсэхээс маш сайн сэргийлж чаддаг шинжтэй. Өлсгөлөн мэдрэмжээс идэвхиждэг амьд гарах болон залуужих генүүд хөгшин хүнд болон чирхийн шижин өвчингийн эхний шатанд байгаа хүмүүс дээр арай удааширсан хурдтай ажиллаж байдаг. Тийм хүмүүсд илчлэгийн хязгаарлалт хийнгүүт өнөөх гений ажиллагаануудыг хамгийн түрүүнд давуу эрхтэйгээр дарааллын урд тавьдаг. Энэ тохиолдолд заавал байнгын өлсгөлөн байх шаардлагаггүй, харин удаан хугацаагаар хоол хүнсэндээ тохирсон хязгаарлалт тавих нь дээр. Ингэж чадвал ген дээр сая дохиолол очих бөгөөд үр дүнд нь протейн үйлдвэрлэгдэж, эргэлдэж буй цуснаас сахарын хүчлийг импортлон түүгээрээ сахарын хэмжээг буулгаж чаддаг. Цусанд хэтэрхий их энерги, хэтэрхий их сахарын хүчил байх нь хөгшрөх явцыг хурдасгана.
14 цагаар ямар ч хоол унд идэхгүй болонгуут амьд үлдэхийн тулд ажилладаг програмын үйлчлэлээр сахар инсулин зэргээс хороож эхэлдэг. Энэ бол араб ертөнц дэхь рамадантай ижил чанартай: өдрийн цагаар идэлгүй зөвхөн шөнөөр хооллох дэглэмд шилжихэд олон давуу тал үүсдэг бөгөөд үүнээс болж өсөлтийн гормоныг илүү ихээр үйлдвэрлэдэг байна. Гэхдээ чихрийн шижин өвчний шинжтэй бол эмчийн зөвлөгөөтэйгөөр хийх нь зүйтэй.

Шинэчлэлийн нам тайван орчин

Өлсөх үед эсүүдийг амьд авч үлдэхийн тулд идэвхижиж, эсийг аварч чаддаг маш сонирхолтой нэгэн генийг Sirtuine гэж нэрлэдэг бөгөөд уг үгийн үндсэнд "Silencing" хэмээх "Нам гүм, чимээгүй" гэсэн утга оршиж байдаг ба эсийн амар амгаланг тодорхойлж байдаг юм байна. Энэ амар амгалан байдал бидний эд эрхтнүүдэд засварлах ажиллагаагааг эхлүүлэх нөхцлөөр хангаж өгдөг бөгөөд ингэснээр эвдэрсэн эсийг засах юмуу шинээр эсүүдийг үйлдвэрлэж эхэлнэ. Ингэж өнөөх илчлэгийн хязгаарлалтаас гарах бас нэгэн давхар үр ашиг гарна: Нэг талаас засах боломжгүй болсон эсүүдийг устгах, нөгөө талаас засварлах боломжтой эсүүдийг хэвийн байдалд нь оруулж засах. Үүнийг Sirutine генийн гаргасан амар тайван байлгадаг протейнийг ашиглаж эсүүдийг засварт оруулж гүйцэтгэнэ. Хоол боловсруулах үед ус төрөгчийн атом ялгардаг бөгөөд үүнийг биенд байгаа энергийн хэмжээг мэдэх мэдрүүр болгож чаддаг гайхамшигтай систем бий. Хэрэв их олон устөрөгчийн атом протонтойгоо байвал сайн хоол иджээ гэсэн үг. Их хоол идсэн байвал боловсруулах үед их хэмжээний устөрөгчийн атом бий болдог. Хэрэв хоол хүнсний хэмжээ багасах юм бол эд эрхтний устөрөгч боловсруулах явц нь хязгаарлагдаж үүнийг бусад эд эсүүд онцгой мэдэрдэг юм байна. Боловсруулах үед үүссэн устөрөгчийн атомын хэмжээгээр хэдий хэмжээний хоол хүнс биенд орж ирсэнийг ийнхүү мэдэж чаддаг. Протоны хэмжээ буураад ирэнгүүт биений энергий багаслаа гэж мэдээд Sirtune генийг дуудаж хоол хүнсний боловсруулалт зогслоо, одоо засварлах ажиллагаагаа эхлүүлж болно гэж мэдэгддэг байхнээ.

Саяханаас анагаах ухаанд нэгэн бодис нээж олсон бөгөөд түүнийг бага хэмжээний сахартай үед зовлонгүйгээр ген болон генийн багц дээр яг өмнө дурдсан шиг засварлах ажиллагааг хийдэг болж чадсан юм. Энэ бодис усан үзэмний хальсны бүтцэд оршдог химийн нэгэн элемент (Resveratrol) юм. Тэрээр усан үзэмд маш чухал үүрэг гүйцэтгэж байдаг: түүний химийн шинж чанар нь хөгцнөөс хамгаалсан байдаг болохоор усан үзмийг хөгцрөлөөс сэргийлдэг. Халуун өдрөөс чийглэг шөнөөр шилждэг газарт маш их манан үүсдэг бөгөөд тийм орчинд хөгц усталгүй тогтох чадвар нь илүү байдаг тул ийм газарт ургасан усан үзмэнд уг бодис их агуулагдаж байдаг юм байна. Ийм газарт ургасан усан үзэм хөгцрөлөөс сэргийлж уг бодисыг ихээр агуулдаг тул түүнээс гаргаж авсан улаан дарсанд арвиун оршдог учир эсийг хөгшрүүлэхгүй залуугаар нь удаан байлгаж чадах амархан аргын нэг байж чадах юм.

Жингийн илүүдэлтэй хүмүүс хурдан хөгширдөг

Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагаас гаргасан тооцоогоор хамгийн багадаа арван хүн тутмын нэг нь жингийн илүүдэлтэй байдаг. Барууны орнуудад энэ харьцааны хэмжээ нь 25% бөгөөд зарим талаараа түүнээс давсан байна.
Хэтрүүлсэн хоолноос болж судасны гадна хальс, элэгний эс, цусан дахь булчингийн бүлэг эс мөн дархлаанд чухал үүрэгтэй нэгж эсүүд гэх мэт маш олон эсүүд зовлонд унадаг. Хэтрүүлсэн идэлтээс болж маш их ялгарал үүсдэг тул хэдий чинээ их иднэ төдий чинээ ялгарал үүсэж дарамт учруулдаг. Түүнээс болж өнөөх алдартай хорт урвал үүсдэг бөгөөд тэр нь шархлах нөхцлийг эхлүүлдэг байна. Хоолоо ихдүүлэх нь бас байнгын шархлуулалтыг үүсгэнэ. Хүнс хэтрэх нь бидний эсийн үйлдвэрлэлд бас зовлон авчирдаг бөгөөд хэдий их ажиллаад байна төдий чинээ илчлэгтэй болдог нөлөө үүсдэг. Протейн үйлдэрлэгч маань маш их хэмжээний үйлдвэрлэгдсэн илчлэгт умбаж протейнуудаа хаашаа яаж зохицуулах удирдлагаа алддаг. Зөв дараалалгүй, удирдлагаггүй болсон протейнууд сүүлдээ зөвхөн дарамт учруулах л үүрэгтэй үр ашиггүй болж сууцгаадаг.

Хэтэрсэн идшэнд бас нэг гурав дахь муу нөлөө бий: Хоолыг энерги болгож хувиргадаг эсийн нэг бүтэц болох Mitochondrien, хоол боловсруулалтын эцсийн бүтээгдэхүүн Acetyl-Coenzym-A хэмээх бодис хэт их боловсруулагдсанаас болж хүнд дарамтанд орж эхэлдэг. Яагаад гэвэл, хэтэрхий их үүссэн энэ бүтээгдэхүүнийг Mitochondrien хааш нь шингээхээ мэдэхээ болино. Үүнээс болж хоолыг энерги болгох явц сааталд ордог. Эцэст нь энэ бүхэн дуусашгүй давталттай зовлон болж хувирна: Маш их энерги үйлдвэрлэх шаардлаганд живж байгаа мөртлөө энерги үүсгэхэд шаардагддаг чухал бодис Adenosintriphosphat-г хоолноос хувиргаж чадахгүй болдог.

Ингэхээр энэ гурван зарчим идэш ихдэнгүүт идэвхиждэг бөгөөд биений хөгшрөлтийг хурдасгадаг байна. Ихэдсэн хүнснээс болж үүсэх илүү ялгарал, замбараагүйдлээс болж буруу байрласан протейнууд, хоол боловсруулалтын эцсийн бүтээгдэхүүн Acetyl-Coenzym-A хэт их үүссэнээс хоолноос энерги үүсгэгч Mitochondrien ажиллах чадвараа алдах зэрэг нь бүгдээрээ алтан дунджаасаа хэтрүүлж хоолоо ихдүүлсний муу үр дагаварууд.
Энэ гурав гурвуулаа нэг дохиоллын систем рүү цутгаж тэр тоолондоо Phosphokinasen болон nuklearen Faktor Kappa B гэсэн хоёр молекул зонхилсон системийг сэдрээж энэ хоёрын гол чаддаг юм болох хорт хавдар болох нөхцөл биелдэг. Эцсийн үр дүнд зөвхөн дүүртлээ чихсэнээсээ болж бактерийн нөлөөгүйгээр шархлах процес үүсэж хавдар болдог байна.

Энэ дохиоллын үр нөлөөнд хамгийн түрүүнд эс рүү орох ёстой сахарын хүчилд саад тулгардаг. Phosphatitylinositol-3-Kinase-System гэж нэрлэгддэг систем сааталд орсоноор сахарын эсрэг дархлаа үүсэж түүнтэй уялдаатай олон асуудал ургана. Ажиллаж хөдөлмөрлөхөд оролцдог булчингийн эс төдийхнөөр биш сахар хүлээж авах ёстой тархинд хүртэл сахарын эсрэг дархлаа үүсэж, сахар болон амин хүчил авах чадваргүй болно. Тэгэнгүүт тархиар удирдагддаг бие маань сахарын хангамж дутагдангуут илүү жингийн илчлэгээс энергээ авна хэмээн тооцож, таргалуулж байгаа эсүүдээ хамгаалж, илүүдэл хоолны талаарх гормоны мэдэгдлийг үл тоон идэх ёстой хэмээн айхтар өлсөж байгаа мэдрэмж төрүүлдэг тул засахад тун хэцүү болно.
Судасны систем, артерийн дотоод хальс үүнээс болж зовдог нь урьд өмнө мэдэгддэг байсан юм. Жин нэмэгдэлт нь эрхтэн болгонд тулгардаг учраас судасны дотоод хальс хэсэг (Endothel) шархлалтаас болж тогтоож дийлэхгүй болж ирдэг. Энэ нь нэг талаас судасны хатуурлыг дэмждэг бөгөөд нөгөө талаас биеэс гарах ёстой хийн явцыг удаашруулдаг, өөрөөр хэлбэл, энэ нь цусны эргэлтийг сайжруулж хатуурлын эсрэг тэмцдэг жижиг молекулууд багассаны үр дагавар юм.

Муу орчуулагчийн өчил

За ямартаа ч, өмнөх аргыг бодвол бас нэлээн сонирхолтой энэ нийтлэлийг уншаад та бүхэнтэй хуваалцмаар санагдсаных, ядмаг орчуулан аядав. Герман хэлэндээ гурван алд гүнзгий хүн байвал эх нийтлэлийг нь уншаад намайг шоолж болно. Миний хувьд энэ сойлтыг хийгээд хоёр долоо хоног болсны дараа амьдралдаа анх удаагаа бүснийхээ нүхийг нэгээр чангалсан юм. Олон жил нэг л нүхэн дээр байсан бүсний бал болсон ормыг цоо шинэ нүхээр солиход сонин байв :). Өглөө босоход хамар битүү юмуу шөнөжингөө зодолдсон юм шиг хүн сэрдэг байсан бол (олон жил алерги тээж яваа нэгэн) одоо харин ч нэг цоо эрүүл хүн өндийдөг болсон билээ. Сарын өмнө шахуу зурагтаар хүн төрөлхтөн мөнхийн залуу насыг хүсэн мөрөөдөж байдаг, холливудын одуудын хэрэглэдэг арга, тэдний үнэ ханшны талаар өгүүлсэн нэвтрүүлэг гарсан бөгөөд духанд үүсэж байгаа үрчлээг гаднаас нь ямар ч тосоор арилгахгүй (antiage creme), учир нь тэр бүхэн бүгдээрээ генийн үйлчлэлтэй учраас үр дүнгүй гэж байх юм. Тэгээд тэрний эсрэг шинэ гарсан, ялангуяа оросын оддууд, баячуулын хэрэглэдэг арга болох сүүжний ясны гол хэмээс авсан цусыг бие рүү шахаж эсийг шинэчлэх гэх мэтийн талаар сонирхолтой зүйлсийг өгүүлж, ердийн хүн үнэ хөлсгүйгээр тэр оддуудаас хамаагүй илүү үр ашигтай урт насалж, залуугаараа байж болно гэж энэ Австри улсад байгаа эмчийн талаар хальт үзүүлсэний дараа гүүглдэж олоод олзуурхан орчуулав. Түүний тавьсан бас сонирхолтой хэдэн нийтлэл бий, зав гарвал орчуулахыг бодноо. Шуналтаж арван дөрвөн цаг сойгоод араас нь сармистай архи хусвал яах бол гэсэн тэнэг бодол бас толгой дундуур тууж явдаг шүү! :)