2010/04/30

Юөтөбөөс ховх сорох

Юөтөб гэж нэг ший янгууны мангас байдгийг бүгд мэднэ дээ. Тэндээс хүссэн дүрс бичлэгээ харан инээж, сурж, бас дахин сурж, мөн дуу хөгжмөөр цалгиж байдаг билээ. Үзсэн аятайхан дүрс бичлэгээ хувьдаа хадгалж авах шунал надаас бусдад нь байдаг байх. Би бол ариухан амьтан юм болохоороо зүгээр л татаад авчихдаг. Мэдээж татаж авсан бичлэгэнд тавуу тал нэг бий: Интернэтгүй үед интернэттэй гэж худлаа хэлж үзүүлэх :). За тэр ч бүтэхгүй л дээ. Гол юмнаасаа холдоод зах уруугаа оръё.

Татаж авах олон л аргыг хүмүүс мэдэх байх. Дээр үед нэг вэб хуудас уруу ороод тэндээс татах дүрснийхээ хаягийг өгөнгүүт хүссэн хэлбэрээрээ татаж авдаг байсныг санаж байна. Эсвэл та галт үнэг хэрэглэдэг бол тэрэн дээр ажилладаг дүрс бичлэг татаж авдаг хэд хэдэн өргөтгөл байдгаас надад заримдаа үүнийг нь хэрэглэх шаардлага гардаг. Би гэхдээ гарнаас өгдөг тушаалаар дүрс бичлэгүүдийг татаж авдаг. Яагаад гэвэл би хулганд гар хүрч чадахаа больсонд байгаа юм. Та бодоод үз л дээ, таны ширээн дээр хулгана байж байна гээд, ийй үс босож байна. Миний хэрэглэдэг тушаал маань энд зохиогдсон юм. Татаж авахдаа үүнийг ашиглав. Тэгээд тэрийг тэгээд, дараа нь түүнийг нь ингээд, болохгүй бол юу яагаад, явахдаа яагаарай. Хэхэ сүүлийн өгүүлбэр нь орчин үеийн ганган монгол хэлээр тайлбарлах гэсэн чинь өөрөө ч ойлгохгүй болчихож. Татаж авсан тушаалаа би бүрхүүлийнхээ(shell) орчны хувьсагч path гуайд оруулж өгч байж сая нээсэн тэрминал болгоноосоо дуудах боломжтой болдогийг уншигч авхай та уншиж байхдаа аль хэдийнээ мэдчихсэн, нүдээ хагас аниастай ахмад хүний догь зангаар толгойгоо хагас дохиостой сууж байгаа биз ээ.

Ингэж татаж авах нь нөгөө галт үнэгээр татаж авснаас юугаараа ялгаатай юм гэж та асууж магадгүй. Бараг ямар ч илгаа байхгүй, би зүгээр л таны алтан цагийг тань хулгайлж авдар саваа дүүргэж байна. Татаж авах хэд хэдэн сонголт бий. Тэрний "-tb" гэсэн сонголтыг би хэрэглэдэг. -t нь татаж авахдаа баазад өгсөн гарчгийг нь хадгалах файлдаа хэрэглэх, -b нь хамгийн сайн чанартай хувилбарыг нь тат гэсэн үг. Ааа харж байна уу? Гүүгл ах өөрсдөө арын амбаарт орж HD чанартай бидоонуудаа үзчихдэг, бид нарт болохоор ердийн муу чанартай бидо үзүүлж нүд муутгаад дараа нь нүдний шил зарж баяжих нь л дээ. Татаж авахыг нь та чадна, тохируулахаа ч та чадна, чамаас ер нь олигтой мэдлэг авахгүй юм байна гэж та бодож байгаа байх аа даа. Тэр ч тийм шүү.

Би уул нь яаж татаж авахыг биш ямар дүрс бичлэг татаж авахыг ярих гэж байлаа. Тэр дүрс бичлэгийг одоо татаж авъя:
> youtube-dl -tb "http://www.youtube.com/watch?v=pULI75iEsXM"
татаж авах хаягаа "" дотор оруулж өгөхгүй бол урт хаяган дунд уянга найруулгатай үсэг орчихоод ууртай тушаалтай уралцаад урагшилж өгдөггүй зовлон бий.

Энэ дууг өчигдөр над уруу шөнийн нэг цаг өнгөрч байхад нэг нөхөр маань явуулсан юм. Нөхрийг шөнөжингөө сууж код бичдэг сүрхий гар гэж бодсон чинь зүүдэндээ босож зүг бүрт дэмийрч тийчээд, завандаа зөөврийн төмрөө асаагаад завсар зайгүй холбоос шиддэг хачин зуршилтай галзуу байсныг нь мэдсэнгүй. За ямар ч байсан татаж аваад үзсэн чинь таалагдаж байна гэж юү гэхэв. Халхад алдартай гэгдэх хотын зарим дуучдын үгнээс нутаг ус, аав ээж гэхээс өөр үг гардаггүй, хамаагүй ш дээ хайртай ш дээ гээд үсчээд байдаг хөнгөн шингэн хүүхдүүдийн үгийг нь гүйцэж чадахгүй надад энэ дуучны сэтгэл, эх хэл хоёр нь содон сайхан санагдсан юм. Дууныхаа дүрсий нь Би чамд ямар вэ гэдэг киноны хоёр дахь хэсгээс супер од хэмээгч нэгэн залуу супер од биш нэгэн залуугийн сүйт бүсгүйн ёслолыг нь хутган үймүүлж байгаа хэсгээс нь авч оруулжээ. Нэгдүгээр анги дээрээ хүний дотоод сэтгэл, журамт ёс, хайр сэтгэл гэдгийг илэрхийлэхийг хичээсэн байдаг бол "хоёрдугаар" анги нь алдар нэр, тавтиргүй зан, мөнгө, мөн супер залуу нусаа хэрхэн татаж залгихыг харуулдаг болсон онцлогтойдоо их содон гоё болсон гэж би боддог. За ямар ч байсан ОЛОН жилийн дараа хоёрдугаар анги хийвэл ОЛОН дахин мууддаг юм шүү дээ гэж хүүхдүүддээ захихаас :).

Өвөрлөгдсөн ахан дүүс маань амьдрахын эрхэнд өөрчлөгдөж өөр болсон ч сэтгэл хэл хоёр нь яг л хуучнаараа байгааг би хараад үүнийг тэрлэв.

7 comments:

  1. saihan yum bichsen bna bayarallaa

    ReplyDelete
  2. сайн уу гацан
    таны Вим үерхэлийн тухай уншиж байсан юм байна,
    Вим дээр монголоор бичихэд тохируулж болно гэж та бичсэн байсан.
    q ө
    w ү
    e э
    r р
    t т
    y ы
    a а
    s с
    d д
    f ф
    g г
    гэж тохируулж болно гээд бичсэн байсан.
    энэ тухайгаа тайлбарлаад өгөөч.

    таны хэлсэнээр хийхээр тийм хүснэгт харч ирэхгүй байсан.
    хүндэгтэсэн Баяраа.

    ReplyDelete
  3. Хүндэт Баяраа,
    Та эхлээд ВИМ ийнхээ суусан санг олох хэрэгтэй. Үбүнтү маягийн машин дээр бол dpkg -L vim гэх маягаар хаана ямар сангууд байрлуулсныг харж болно. Эдгээр сан дотроос keymap гэсэн сан байх ёстой. Миний машин дээр жишээ нь /usr/share/vim/vim72/keymap гэсэн сан дотор mongolian_utf-8.vim гэсэн файл байгаа. Миний таамаглаж байгаагаар бол ВИМ ийн 7.2 хувилбараас хойш бүгдээрээ монгол гарын хуваарилалт файлтай болсон байгаа. Тэгээд хамгийн найдвартай ажиллуулъя гэсэн нөхцөл бол:
    - vi, vim биш харин gvim ийг хэрэглэх. График горимын вим нь өөрийн нэмэгдэл бүх файлаа зөв хэрэглэдэг. Өмнөх хоёр нь дуудсан тэрминал, үйлдлийн системийн маш олон тохиргооноос хамаардаг учраас юникод тохируулга зөвхөн ви дээр биш үйлдлийн систем дээрээ хийх болдог.
    - :set encoding=utf-8 тушаалыг өгсний дараа :set keymap=mongolian_utf-8 тушаалыг өгөх. Шаардлагатай бол :set fenc=utf-8 гэж бас өгөх хэрэгтэй байж ч магадгүй.
    - хэрэв та өөрийн гэсэн гарын хуваарилалт хийхээр бол эхлээд keymap санг олж тэнд байгаа *.vim файлыг хуулж өөрөөр нэрлээд, уг файлын loadkeymap гэсэн мөрнөөс доошхи нь ямар товч дарвал ямар үсэг харуулах вэ гэсэн хүснэгт бөгөөд үүнийг та өөртөө тохируулж өөрчлөнө. тэгээд вим дээр :set keymap=ӨӨРЧИЛСӨН_НЭР гэж идэвхижүүлнэ.

    Эмакс хэрэглэдэг болсноос хойш вим найзыгаа эмакс суугаагүй үед л тохиргоо хийхэд хэрэглэдэг болсон болохоор зарим зүйлийг умартсан байж болзошгүй. Хэрэв тийм бөгөөд эдгээр аргыг хэрэглээд болохгүй байвал та ямар үйлдлийн систем, ямар вим хувибартай оролдоод бүтээгүйгээ дахин хэлнэ үү. Амжилт хүсье.

    ReplyDelete
  4. bi gvim deer mongoloor bichdegee tohiruulchihval busad programd jishee ni openoffice too orohod kirilleer bichiheer minii tohiruulsanaar boloh yum uu?

    miniih ubuntu 9.10
    /usr/share/vim/vim72/keymap gesen san baihgui bna lee.
    bi dutuu suulgasan yum bh daa.

    ReplyDelete
  5. neree bichihee martaj. Bayaraa

    ReplyDelete
  6. ГВим дээр бичсэн файл Опеноффис дээр зовлонгүй дүрслэгдэх болно. Хоёулаа юникод үсгээр бичсэн юм чинь харшилдах зовлон гарахгүй тул санаа бүү зов.
    Үбүнтү машин дээр бол vim-runtime багцыг суулгавал уг гарын хуваарилалтууд суугдах болно. Суулгачихаад гвим дээр :set keymap=mongolian гэхэд хангалттай.

    ReplyDelete